Δράση C.2 Ενίσχυση του πληθυσμού της Veronica oetaea*

Ο σκοπός της δράσης αυτής είναι η αύξηση του πληθυσμού και της περιοχής εμφάνισης του απειλούμενου φυτού  Veronica oetaea* με την εισαγωγή του σε νέες τοποθεσίες.

Πρόκειται για μια πιλοτική δράση, που θα υλοποιηθεί σύμφωνα με τις προδιαγραφές που προβλέπονται από δράση Α.4, η οποία θα γίνει το τρίτο έτος του προγράμματος. Η δράση θα υλοποιηθεί σε εποχικά λιμνία (3170 *) με ευνοϊκές συνθήκες για τα είδος εντός της παρούσας έκτασης εμφάνισης του φυτού στον Εθνικό Δρυμό Οίτης, καθώς επίσης και στην γειτονική περιοχή του Καλλιδρόμου, όπου οι περιβαλλοντολογικές συνθήκες είναι παρόμοιες με εκείνες της Οίτης. Οι προτεινόμενες θέσεις είναι τα λιμνία στη  Λούκα και βόρεια της Τράπεζας στον Εθνικό Δρυμό Οίτης και στη Σουβάλα και Νεβρόπολη στο Καλλίδρομο. Η τελική επιλογή των περιοχών αποκατάστασης θα γίνει σύμφωνα με τις προδιαγραφές της δράσης Α.4.

Οι περιοχές αποκατάστασης θα είναι περιφραγμένες (Ενέργεια C.1), έτσι ώστε να αποφευχθεί η ακούσια καταστροφή των νέων φυτών. Σπόροι του φυτού θα συλλεγούν κατά τη διάρκεια του πρώτου έτους του έργου (δράση C.7). Η Veronica oetaea * είναι ένα μικροσκοπικό, μονοετές φυτό, και για το λόγο αυτό η εγκατάσταση του θα γίνει με σπορά. Η συλλογή και η επεξεργασία των σπόρων θα πραγματοποιηθεί σε συνεργασία με τη δράση C.7. Η σπορά στις περιοχές αυτές θα πραγματοποιηθεί την κατάλληλη περίοδο (σύμφωνα με τις δράσεις Α.4 και C.7) κατά τη διάρκεια του τρίτου έτους, και θα επαναληφθεί τις επόμενες χρονιές, αν αυτό κριθεί αναγκαίο. Η επιτυχία της εγκατάστασης του πληθυσμού θα παρακολουθείται σε ετήσια βάση. Η μεθοδολογία της εφαρμογής αυτής θα αξιολογηθεί και, αν κριθεί αναγκαίο, θα τροποποιείται ετησίως, σύμφωνα με τα αποτελέσματα της παρακολούθησης. Οι λεπτομέρειες της όλης μελέτης/διαδικασίας θα καταγραφούν.

Όσον αφορά το φυτικό υλικό που θα είναι διαθέσιμο για την δράση  C.2, ο παρών συνολικός πληθυσμός  της Veronica oetaea* εκτιμάται σε περίπου 50.000-80.000 φυτά. Η αναπαραγωγική βιολογία του είδους δεν έχει μελετηθεί, έτσι αυτό επιτρέπει μόνο, λίγο ή πολύ, θεωρητικούς υπολογισμούς, βασισμένους σε απλές παρατηρήσεις. Επιπλέον, οι παρατηρήσεις αυτές εξαρτώνται από τις καιρικές συνθήκες σε συγκεκριμένα έτη. Έτσι, τα παρακάτω είναι μόνο μια λογική, αλλά όχι τεκμηριωμένη εκτίμηση. Σύμφωνα με την επιστημονική περιγραφή της Veronica oetaea*, κάθε φυτό παράγει 1-11 σπορόκαψες που περιέχουν 40 με 60 σπόρους η κάθε μία. Ετσι, το 10% της ετήσιας παραγωγής των σπόρων, που είναι ο μέγιστος αριθμός των σπόρων που επιτρέπεται να συλλεχθούν, αναμένεται να είναι 200.000-5.280.000. Αυτό σημαίνει ότι τουλάχιστον 200.000 σπόροι θα είναι διαθέσιμοι για συλλογή ετησίως, εκτός εάν υπάρχουν πολύ υψηλές διακυμάνσεις πληθυσμού. Σε αυτή την περίπτωση, θα συλλέοξυμε τουλάχιστον 100.000 σπόρους κατά το πρώτο έτος, και θα χρησιμοποιήσουμε όχι περισσότερους από 1.000 σπόρους για δοκιμές βλάστησης. Αυτό θα αφήσει τουλάχιστον 25.000  σπόρους διαθέσιμους για σπορά σε κάθε θέση για το πρώτο έτος. Οι τελικοί αριθμοί θα εξαρτηθούν από τα αποτελέσματα των δοκιμών βλάστησης. Ο αριθμός των σπόρων που θα συλλεχθούν και θα σπαρθούν τα επόμενα έτη θα εξαρτηθεί από την επιτυχία, αλλά και από την εμπειρία που θα αντληθεί κατά τη διάρκεια του πρώτου έτους για κάθε στάδιο της διαδικασίας.

Σύμφωνα με την ορολογία της IUCN, η δράση C.2 περιλαμβάνει:

• Επαναεισαγωγή στα εποχικά λιμνία στη θέση Λούκα και βόρεια της Τράπεζας, στην περιοχή του δικτύου Natura 2000 με κωδικό GR2440004, επειδή αυτές οι περιοχές θεωρούνται μέσα στην ιστορική  κατανομή του είδους.
• Εισαγωγή στα εποχικά λιμνία της Σουβάλας και της Νεβρόπολης στην περιοχή του δικτύου Natura 2000 με κωδικό GR2440006, γιατί αυτά είναι έξω από την καταγεγραμμένη κατανομή του είδους, αλλά μέσα σε κατάλληλο οικότοπο και οικογεωγραφική περιοχή. Στην προκειμένη περίπτωση, παρόλο που υπάρχει κάποια υπολειπόμενη περιοχή της ιστορικής κατανομής του είδους, η περιοχή αυτή είναι εξαιρετικά μικρή (το πολύ 0,03 εκτάρια) και δεν μπορεί να αυξηθεί.

Οι απαιτούμενες προϋποθέσεις για την επανεισαγωγή του  είδους αναφέρονται παρακάτω, μαζί με μια εξήγηση για το πώς η δράση C.2 συμμορφώνεται με αυτές:

1. Είναι δικαιολογημένη και έχει υψηλή πιθανότητα επιτυχίας. Η Veronica oetaea* είναι ένα κρισίμως κινδυνεύον (CR) είδος, για το λόγο αυτό δικαιολογούνται τα μέτρα προστασίας. Τα κριτήρια για τον χαρακτηρισμό του είδους ως κρισίμως κινδυνεύον είναι: α) η περιορισμένη έκταση εμφάνισης και περιοχής κατανομής, και το ότι έχει μόνο έναν υπο-πληθυσμό σε μία τοποθεσία, σε συνδυασμό με β) τις μεγάλες ετήσιες διακυμάνσεις του μεγέθους του πληθυσμού λόγω της ετήσιας διακύμανσης των υδρολογικών συνθηκών, και γ) το γεγονός ότι ο παρών βιότοπος  απειλείται. Έτσι, είναι δικαιολογημένη η προσπάθεια για να αυξηθεί ο αριθμός των περιοχών εμφάνισής της. Η προσπάθεια έχει μεγάλη πιθανότητα επιτυχίας, διότι θα γίνει σε παρόμοιο βιότοπο ( 3170 *σε μεγάλο υψόμετρο) και το είδος αναμένεται να αναπαραχθεί εύκολα με σπόρους. Έχει επίσης υψηλή πιθανότητα επιτυχίας επειδή το κριτήριο (γ) αντιμετωπίζεται (βλ. παρακάτω).
2. Στοχεύει περιοχές όπου τα αίτια της εξαφάνισης του είδους έχουν εξαλειφθεί. Ο οικότοπος του είδους είναι ο 3170*, ένας από τους οικοτόπους στόχους του έργου, και αναμένουμε ότι οι απειλές του θα εξαλειφθούν.
3. Η αφαίρεση ατόμων για την επανεισαγωγή θα γίνει μόνο εφόσον δεν θα θέσει σε κίνδυνο τον ήδη υπάρχοντα πληθυσμό.
4. Η υλοποίηση της δράσης C.2 δεν συνεπάγει την αφαίρεση  ατόμων. Θα χρησιμοποιηθούν σπόροι που θα έχουν συλλεχθεί από το φυσικό πληθυσμό (μόνο μέχρι το προβλεπόμενοόριο του 10% της ετήσιας παραγωγής σπόρων).
5. Στοχεύει περιοχές των οποίων οι οικότοποι πληρούν τις προϋποθέσεις που είναι απαραίτητες για την επιβίωση ενός βιώσιμου πληθυσμού του είδους. Οι επιλεγμένες περιοχές-στόχοι θα έχουν τον εξειδικευμένο οικότοπο του είδους (3170 *σε μεγάλο υψόμετρο), σε παρόμοιες εδαφικές συνθήκες.
6. Τεκμηριώνει την προϋπάρχουσα συμφωνία όλων των εμπλεκομένων φορέων. Οι αρμόδιες αρχές είναι η Περιφέρεια Στερεάς Ελλάδας, που είναι εταίρος του έργου, και ο Φορέας Διαχείρισης του Εθνικού Δρυμού του Όρους Οίτη, που έχει δηλώσει την υποστήριξή του στο έργο.
7. Στοχεύει μόνο περιοχές όπου η στάση των ντοπιων κατοίκων σχετικά με τη σχεδιαζόμενη επανεισαγωγή είναι ευνοϊκή, ή υπάρχει μια εύλογη προσδοκία ότι η τοπική αποδοχή μπορεί να επιτευχθεί κατά τη διάρκεια του έργου. Υπάρχει, πράγματι, εύλογη προσδοκία για την τοπική αποδοχή, ειδικά από την ευαισθητοποίηση του κοινού μέσα από τις δράσεις δημοσιότητας που θα υλοποιηθούν κατά τη διάρκεια του έργου.
8. Θα επανεισαχθούνι μόνο φυτά που ανήκουν στον πλησιέστερο και πιο παρόμοιο πληθυσμό (με κριτήρια γενετικής, οικολογίας, κ.λπ.) με αυτόν που προηγουμένως υπήρχε στην περιοχή. Σήμερα υπάρχει μόνο ένας πληθυσμός της Veronica oetaea*.
9. Περιλαμβάνει μελέτη σκοπιμότητας, ένα προκαταρκτικό στάδιο, το στάδιο της επανεισαγωγής και ένα στάδιο παρακολούθησης. Η δράση Α.4 είναι ένα προκαταρκτικό στάδιο και τα παραδοτέα της περιλαμβάνουν την εκπόνηση μελέτης σκοπιμότητας. Η δράση D.1  περιλαμβάνει το στάδιο  παρακολούθησης.