Απειλή 1: Έλλειψη διαχείρισης της βόσκησης
Στα ορεινά λιβάδια της Οίτης και του Καλλιδρόμου βοσκούσαν κατά το παρελθόν κυρίως κατσίκια και πρόβατα και οι κτηνοτρόφοι ασκούσαν παραδοσιακές πρακτικές, όπως η μετακίνηση των κοπαδιών σε διαφορετικές τοποθεσίες, το κάψιμο των θάμνων ή το κόψιμο των γαϊδουράγκαθων στο τέλος του καλοκαιριού κ.ά. Στον πυρήνα του Εθνικού Πάρκου της Οίτης η βόσκηση απαγορεύτηκε πριν περίπου 40 χρόνια. Ακόμα ασκείται, αν και μειωμένη, στην περιφερειακή ζώνη. Στο Καλλίδρομο η βόσκηση από αιγοπρόβατα ήταν έντονη ως και πριν από 15-20 χρόνια, αλλά σήμερα απομένουν μόνο βοοειδή και η βόσκηση είναι σχετικά μειωμένη. Ως αποτέλεσμα της μειωμένης πίεσης και της εγκατάλειψης των παραδοσιακών πρακτικών, και στις δύο περιοχές παρατηρείται επέκταση της θαμνώδους βλάστησης. Θάμνοι, κυρίως έρποντες Juniperus nana έχουν εισχωρήσει στα λιβάδια και προάγουν την αναγέννηση της ενδημικής Κεφαλληνιακής Ελάτης (Abies cephalonica). Αυτή η επέκταση του δάσους περιορίζει το ζωτικό χώρο τόσο των ορεινών λιβαδιών (τύποι οικοτόπων 6210*, 6230*) όσο και των εποχικών λιμνίων (3170*) που αναπτύσσονται στα ανοίγματα. Τα χαρακτηριστικά φυτά των εποχικών λιμνίων (όπως τα Ranunculus lateriflorus και Veronica oetaea*) απειλούνται από την μείωση της βόσκησης με δύο τρόπους. Ο πρώτος είναι η αύξηση των ανταγωνιστών τους (όπως συμβαίνει στο λιμνίο της Σούβαλας στο Καλλίδρομο) και ο δεύτερος η παρεμπόδιση της βλάστησης καθώς οι θαμμένοι σπόροι δεν αποκαλύπτονται. Επίσης οι συνεχείς αποθέσεις και η αποσύνθεση των φύλλων δημιουργούν ένα παχύ στρώμα εδάφους και φυλλάδας που είναι μάλλον αφιλόξενο υπόστρωμα.
Και η υπερβόσκηση, όμως, που υπήρχε στο παρελθόν και ακόμα παρατηρείται σε ορισμένες (ευτυχώς λίγες) τοποθεσίες, είναι σημαντική απειλή. Η υπερβόσκηση οδηγεί σε υποβάθμιση της χλωριδικής σύνθεσης των ορεινών λιβάδιων εξ αιτίας του πολλαπλασιασμού των γαϊδουράγκαθων και των νιτρόφιλων φυτών (κάτι που συμβαίνει σε συγκεκριμένα λιβάδια του Καλλιδρόμου). Επίσης προκαλεί υποβάθμιση της βλάστησης των εποχιακών λιμνίων, ειδικά αν συμβεί κατά τη διάρκεια της σύντομης περιόδου ανθοφορίας των τυπικών φυτών τους (χαρακτηριστικά αυτό παρατηρείται στη λίμνη της Νευρόπολης του Καλλιδρόμου). Επίσης η παρουσία αγελάδων μπορεί να επηρεάσει την ποιότητα του νερού. Ζημιά μπορεί ακόμα να προκληθεί από την έντονη καταπάτηση και από την πιθανή αύξηση των νιτρικών που μπορεί να προωθήσουν τον πολλαπλασιασμό ανταγωνιστών (όπως επίσης συμβαίνει στη λίμνη της Νευρόπολης). Επιπλέον η βόσκηση, και ειδικά η υπερβόσκηση, μετά από μία δασική πυρκαγιά ή σε μία πρόσφατα υλοτομημένη περιοχή θα εμποδίσει τη δασική αναγέννηση.
Η υποβάθμιση των ορεινών βοσκότοπων, είτε λόγω επέκτασης του δάσους είτε λόγω υπερβόσκησης απειλεί για την Πετροπέρδικα, ενώ η υποβάθμιση των δασών είναι απειλή για τα τρία είδη των δρυοκολαπτών που αποτελούν στόχους του προγράμματος, και για τον Αιγωλιό.
Είναι προφανές ότι η διατήρηση της βιοποικιλότητας στις περιοχές του έργου, σε επίπεδο ειδών, οικοτόπων και τοπίου, απαιτεί έλεγχο της επέκτασης του δάσους μέσω της εφαρμογής καθεστώτος διαχείρισης της βόσκησης και πιθανώς άλλων τεχνικών (δείτε δράσεις C.3 και C.1) που θα επιτρέψουν τη διατήρηση τόσο των δασών όσο και των δασικών ανοιγμάτων. Όπου είναι απαραίτητο, θα γίνουν παρεμβάσεις για την αποκατάσταση των βιοκοινοτήτων (δράσεις C.2 και C.4).
Απειλή 2: Εντατικοποίηση της δασικής διαχείρισης και αποδάσωση
Η εντατική δασική εκμετάλλευση και διαχείριση προκαλούν υποβάθμιση των ενδιαιτημάτων, και οδηγούν σε μείωση των θέσεων φωλιάσματος και της διαθεσιμότητα λείας για τον Αιγωλιό. Επιπλέον τα τρία είδη των δρυοκολαπτών (Μαύρος, Λευκονώτης και Σταχτής) απειλούνται από τη μείωση των θέσεων φωλιάσματος και των τροφικών πηγών τους (κυρίως ξυλοφάγα έντομα), αφού η εντατική διαχείριση και εκμετάλλευση των δασών χαρακτηρίζεται από την αφαίρεση των ώριμων και γερασμένων δέντρων και του νεκρού ξύλου. Το έργο θα αντιμετωπίσει αυτά τα προβλήματα κυρίως με τη δράση C.8 και επίσης με την προληπτική δράση C.6.
Απειλή 3: Τροποποίηση του υδρολογικού κύκλου των εποχικών λιμνίων
Τα χαρακτηριστικά είδη χλωρίδας (συμπεριλαμβανομένου του φυτού προτεραιότητας Veronica oetaea) και πανίδας των εποχικών λιμνίων (3170*) είναι πολύ ευαίσθητα σε τροποποιήσεις του υδρολογικού κύκλου, καθώς η ολοκλήρωση του κύκλου ζωής τους εξαρτάται από τη τακτική εναλλαγή υγρών και ξηρών φάσεων. Επίσης η παρουσία νερού είναι σημαντική για την αναπαραγωγική επιτυχία της Πετροπέρδικας. Η υδρολογία στο οροπέδιο Λειβαδιές της Οίτης έχει σαφώς μεταβληθεί, ενώ η διάβρωση είναι μία εμφανής αιτία συσσώρευσης ιζημάτων στα λιμνία του Καλλιδρόμου. Πιθανώς έχουν συμβεί και άλλες μικρές μεταβολές. Το έργο θα αντιμετωπίσει αυτή την απειλή με τη μελέτη και την αποκατάσταση, όπου είναι απαραίτητο, του υδρολογικού κύκλου (δράσεις A.2 και C.4). Όπου είναι απαραίτητο, θα εφαρμοστούν παρεμβάσεις για την αποκατάσταση των βιοκοινοτήτων (δράσεις C.2 και C.4).
Απειλή 4: Καταπάτηση από οχήματα
Η καταπάτηση από οχήματα που κινούνται εκτόςδρόμου είναι συχνή, τόσο στα ορεινά λιβάδια (6210* και 6230*) όσο και στα εποχικά λιμνία (3170*) των δύο βουνών και έχει ενταθεί κατά τη διάρκεια των τελευταίων δεκαετιών, καθώς πολλοί οδηγοί ανβαίνουν στα δύο βουνά ειδικά για να οδηγήσουν στη λάσπη των λιμνίων. Η καταπάτηση από βαριά οχήματα καταστρέφει τα φυτά και, επιπλέον, προκαλέι συμπίεση του εδάφους που το καθιστά ακατάλληλο για την ανάπτυξη των χαρακτηριστικών ειδών των λιμνίων. Η καταπάτηση που προκαλείται από κατασκηνωτές είναι λιγότερο συχνή αλλά είναι επίσης μία αιτία υποβάθμισης της βλάστησης. Το έργο θα αντιμετωπίσει αυτή την απειλή με τις δράσεις Α.11, C.1 και Ε.1.
Απειλή 5: Διάθεση απορριμμάτων
Η παράνομη απόρριψη απορριμμάτων είναι συχνή στο Καλλίδρομο, ειδικά γύρω από τις εποχικές λίμνες, και λιγότερο συχνή στις θέσεις αναψυχής της Οίτης. Επιπλέον, οι κάδοι απορριμμάτων που έχουν τοποθετηθεί στους οικοτόπους-στόχους ή στις θέσεις αναψυχής είναι μακριά από τη συνηθισμένη διαδρομή των απορριμματοφόρων και δύσκολο να προσεγγιστούν. Έτσι αρκετές φορές ξεχειλίζουν, ειδικά μετά από εθνικές εορτές και από τη διοργάνωση εκδηλώσεων. Σε τέτοιες περιπτώσεις, η συσσώρευση οδηγεί σε διαρροές που έχουν ως αποτέλεσμα τη ρύπανση του εδάφους και του νερού, επηρεάζοντας τα ορεινά λιβάδια και κυρίως τα εποχικά λιμνία. Η ρύπανση μπορεί να οδηγήσει σε ευτροφισμό που, όπως έχει παρατηρηθεί, μπορεί να εκδιώξει τα χαρακτηριστικά είδη των εποχικών λιμνίων. Το έργο θα αντιμετωπίσει αυτή την απειλή με τις δράσεις C.1 και Ε.1.
Απειλή 6: Πυρκαγιές
Οι δασικές πυρκαγιές έχουν μικρότερη συχνότητα και συνήθως επεκτείνονται σε μικρότερη έκταση στις περιοχές του έργου στα όρη Οίτη και Καλλίδρομο, συγκριτικά με τις περιοχές των χαμηλότερων υψομέτρων όπου υπάρχουν δάση εύφλεκτης Χαλεπίου Πεύκης (Pinus halepensis). Για παράδειγμα στη δεκαετία του 1990, στην Οίτη κάηκαν μόλις 3.500 στρέμματα, σε αντίθεση με τις εκατοντάδες χιλιάδες στρέμματα που κάηκαν στις χαμηλού υψόμετρου περιοχές της Κεντρικής Ελλάδας. Από την άλλη πλευρά, τα δύο ορεινά κωνοφόρα, η Μαύρη Πέυκη (Pinus nigra subsp. pallasiana) και το Δασόκεδρο (Juniperus foetidissima), δεν είναι προσαρμοσμένα στη φωτιά και δε διαθέτουν μεταπυρικούς αναγεννητικούς μηχανισμούς. Η αποκατάστασή τους μετά από πυρκαγιές είναι αργή και μπορεί να καταστεί δύσκολη αν η πυρκαγιά είναι εκτενής και δεν απομείνουν ώριμα δέντρα με κώνους. Έτσι, ακόμα και μικρής έκτασης και όχι συχνές πυρκαγιές μπορεί να προκαλέσουν καταστροφές που δύσκολα θα αποκατασταθούν στα δάση της Pinus nigra subsp. pallasiana (9530*) και του Juniperus foetidissima (9560*). Επιπλέον οι πυρκαγιές προκαλούν απογύμνωση των πλαγιών και, συνεπώς, αύξηση της διάβρωσης που, με τη σειρά της, εντείνει τον κίνδυνο απόθεσης ιζημάτων στα εποχικά λιμνία (3170*). Τέλος οι πυρκαγιές απειλούν με καταστροφή των ενδιαιτημάτων τους τα δασικά είδη που έχει ως στόχο το έργο: τα τρία είδη δρυοκολαπτών, τον Αιγωλιό και την Καφέ Αρκούδα. Το έργο θα αντιμετωπίσει σε αυτή την απειλή μέσω των μέτρων πυροπροστασίας (δράση C.6) και μειώνοντας το ρίσκο τυχαίων πυρκαγιών (δράσεις C.1, E.1).
Απειλή 7: Ανεξέλεγκτες δραστηριότητες αναψυχής
Kαι στα δύο βουνά yπάρχουν ελεγχόμενες κυνηγετικές περιοχές. Παρ’ όλα αυτά, ο αριθμός των κυνηγών στις γύρω περιοχές είναι αρκετά μεγάλος και καταγράφεται περιστασιακό παράνομο κυνήγι στην Οίτη και συχνό παράνομο κυνήγι και λαθροθηρία στο όρος Καλλίδρομο. Επιπλέον η μαζική απελευθέρωση Νησιωτικής Πέρδικας (Alectoris chukar) έχει ως αποτέλεσμα την απώλεια της γενετικής καθαρότητας και την μείωσης της γενετικής προσαρμοστικότητας αρκετών πληθυσμών Πετροπέρδικας. Ο πληθυσμός της Πετροπέρδικας εμφανίζει ταχεία μείωση τα τελευταία χρόνια στην Οίτη και απειλείται στο Καλλίδρομο. Το έργο θα αντιμετωπίσει αυτές τις απειλές σε συνεργασία με την Επιτροπή Ενδιαφερομένων Μερών (δράση F.2), με εκπαιδευτικές και ενημερωτικές δράσεις (Ε.1), και συμπεριλαμβάνοντας προστατευτικές διατάξεις στα νομικά κείμενα που θα ετοιμαστούν για τις δύο περιοχές (δράση C.10).
Απειλή 8: Ανθρωπογενής θνησιμότητα της Καφέ Αρκούδας
Οι παραγωγοί (γεωργοί, κτηνοτρόφοι και μελισσοκόμοι) για να προστατεύσουν τις περιουσίες τους περιστασιακά θανατώνουν αρκούδες που θεωρούν υπεύθυνες για καταστροφές. Η λαθροθηρία είναι επιπλέον απειλή. Το έργο θα αντιμετωπίσει τις απειλές αυτές με τις δράσεις C.9 (προληπτικά μέτρα) και Ε.1 (δημόσια ενημέρωση και εκπαίδευση) έτσι ώστε να μειώσει τη διαμάχη ανθρώπων και αρκούδας.
Απειλή 9: Παγκόσμια κλιματική αλλαγή
Όλα τα ενδιαιτήματα–στόχοι του προγράμματος βρίσκονται σε μεγάλα υψόμετρα και απειλούνται από την υπερθέρμανση του κλίματος. Τα εποχικά λιμνία (3170*) είναι περισσότερα ευάλωτα καθώς είναι υγροτοπικά ενδιαιτήματα. Το έργο θα προσπαθήσει να αντιμετωπίσει την απειλή αυτή αποκαθιστώντας την ποικιλότητα των βιοκοινοτήτων (δράσεις C.1, C.2, C.3 και C.4), με την ίδρυση μιας ex situ τράπεζας σπερμάτων (δράση C.7) και με τη μελέτη και αποκατάσταση, όπου είναι απαραίτητο, του υδρολογικού κύκλου (δράσεις Α.2 και C.4).
Η Ελλάδα είναι το νοτιότερο όριο της εξάπλωσης στην Ευρώπη του Αιγωλιού, του Μαύρου Δρυοκολάπτη και του Σταχτή Δρυοκολάπτη. Ως ακραίοι, οι πληθυσμοί τους είναι ευάλωτοι στις τοπικές περιβαλλοντικές μεταβολές εξ αιτίας της παγκόσμιας κλιματικής αλλαγής. Το έργο θα αντιμετωπίσει αυτή την απειλή έμμεσα, ενισχύοντας την αναπαραγωγική επιτυχία των παραπάνω ειδών και διατηρώντας τις τροφικές πηγές τους (δράση C.8) ώστε να είναι πιο ικανά να αντιμετωπίσουν την περιβαλλοντική αλλαγή.
