Δράση Α.2 Γεωπεριβαλλοντική, υδρολογική και γεωχημική μελέτη των εποχικών λιμνίων (3170*)

Τα μεσογειακά εποχικά λιμνία είναι, εξ ορισμού, υδροβιότοποι που παρουσιάζουν μία εποχιακή υδρολογική περίοδο. Οι οικοσυστημικές λειτουργίες και, συνεπώς, οι οργανισμοί που διαβιούν σε αυτάεξαρτώνται ισχυρά από το υδρολογικό καθεστώς. Τα χαρακτηριστικά είδη χλωρίδας και πανίδας είναι εξαιρετικά εξειδικευμένα και ευάλωτα στις μεταβολές της υδρολογίας. Για την εκπόνηση μιας ποσοτικής εκτίμησης των υδρολογικών λειτουργιών και την ταυτοποίηση των πιθανών άμεσων ή έμμεσων τροποποιήσεων απαιτείται συνεχής παρακολούθηση των συνιστωσών του κύκλου του νερού και των επιδράσεων τους στις εποχιακές και διαχρονικές μεταβολές της στάθμης του νερού του λιμνίου. Επιπροσθέτως, τα βιολογικά φαινόμενα των λιμνίων εξαρτώνται ισχυρά από την υδρική κατάσταση και τη γεωχημεία του ιζήματος, τη χημεία του νερού και τις αλληλεπιδράσεις τους. Επίσης, ελέγχονται από τους κύκλους πλημμύρας/ξηρασίας μέσω πιθανών οξειδοαναγωγικών αλλαγών στο έδαφος.

1. Τα γεωλογικά και γεωμορφολογικά χαρακτηριστικά της λεκάνης απορροής των λιμνίων, συμπεριλαμβανομένων της ορυκτολογίας και της γεωχημείας του βραχώδους υποστρώματος, των ιζημάτων του πυθμένα και των αποθέσεων ανθήσεων [εβαπορίτες], που σχηματίζονται κυρίως στις όχθες των λιμνίων σε ξηρές περιόδους. Τα υπάρχοντα δεδομένα, π.χ. γεωλογικοί και εδαφολογικοί χάρτες, θα συλλεχθούν και θα συμπληρωθούν με παρατηρήσεις και μετρήσεις πεδίου με τη βοήθεια τηλεπισκοπικών μεθόδων ερμηνείας δεδομένων.
2. Γεωφυσικές έρευνες με τομογραφία ηλεκτρικής αντίστασης. Μέσω αυτής της διαδικασίας θα ταυτοποιηθούν και θα προσδιοριστούν οι γεωλογικές και υδρογεωλογικές συνθήκες (γεωφυσική στρωματογραφία, υπο-επιφανειακό ανάγλυφο, ταυτοποίηση του υδρογεωλογικού καθεστώτος κλπ.).
3. Βαθυμετρία των λεκανών και τοπογραφία των γύρω περιοχών αξιοποιώντας τελευταίας τεχνολογίας τοπογραφικό εξοπλισμό (DGPS και Κινηματική Πραγματικού Χρόνου Real Time Kinematics) και μέτρηση της στάθμης των επιφανειακών υδάτων.
4. Κλιματολογικά δεδομένα, που θα περιλαμβάνουν τόσο ιστορικά όσο και πρόσφατα δεδομένα από τα πλησιέστερα δίκτυα παρατήρησης και σύγχρονα δεδομένα που θα συλλέγονται από μετεωρολογικούς σταθμούς εγκατεστημένους στην περιοχή καθ’ όλη τη διάρκεια του προγράμματος. Δύο αυτόματοι μετεωρολογικοί σταθμοί θα εγκατασταθούν σε πύργους ύψους τριών μέτρων, ένας σε κάθε όρος στην πιο κατάλληλη τοποθεσία με γνώμονα την αξιοπιστία των μετρήσεων. Οι σταθμοί θα διαθέτουν βροχόμετρο, θερμόμετρο, υγρόμετρο, ανεμόμετρο, ηλιογράφο και βαρόμετρο, που θα τροφοδοτούνται ενεργειακά από ηλιακά πάνελ και θα καταγράφουν συνεχείς μετρήσεις σε μια συσκευή καταγραφής δεδομένων (data logger).
5. Εκτιμήσεις ποιότητας του νερού που θα περιλαμβάνουν δειγματοληψίες για: α) θρεπτικά συστατικά (ολικός φώσφορος, ολικός διαλυμένος φώσφορος, άλατα φωσφόρου, ολικό άζωτο, ολικό διαλυμένο άζωτο, νιτρικά, νιτρώδη και αμμωνία) που θα αναλύονται με χρωματογραφικές μεθόδους, β) χημική ταυτοποίηση με μετρήσεις των ιόντων των κύριων στοιχείων με Φασματοσκοπία Ατομικής Απορρόφησης [AAS], [μαγνήσιο, ασβέστιο, νάτριο, διττανθρακικά, θειικά], αλλά και μετρήσεις περιεκτικότητας σε ιχνοστοιχεία με χρήση Φασματοσκοπίας Ατομικής Απορρόφησης με Φούρνο Γραφίτη [GFAAS] και Φασματοσκοπία Μάζας Επαγωγικά Συζευγμένου Πλάσματος [ICP-MS] [αρσενικό, χρώμιο, βόριο, νικέλιο, στρόντιο, μόλυβδος, ψευδάργυρος, χαλκός, σίδηρος], γ) επί τόπου μετρήσεις των φυσικών παραμέτρων που περιλαμβάνουν pH, Eh, ηλεκτρική αγωγιμότητα, θερμοκρασία, Ολικά Διαλυμένα Άλατα [TDS], Διαλυμένο Οξυγόνο με ειδικό εξοπλισμό, δ) μετρήσεις βιογεωχημικών παραμέτρων που περιλαμβάνουν Χημικά Aπαιτούμενο Oξυγόνο [COD], Bιοχημικά Απαιτούμενο Οξυγόνο [BOD], Ολικό Οργανικό Άνθρακα [TOC] σε ξηρές και υγρές περιόδους. Η συχνότητα δειγματοληψίας εξαρτάται από τις περιόδους πλημμυρών.
6. Εκτίμηση εδαφικών ιζημάτων που περιλαμβάνει: i) καταγραφή των ρυθμών καθίζησης και επαναιώρησης, του περιεχομένου σιδήρου, πυριτίου, αργιλίου, φωσφόρου, νατρίου, καλίου σε επιφανειακά ιζήματα και αιωρούμενα σωματίδια, με χρήση Φασματοσκοπίας Φθορισμού Ακτίνων Χ [XRF] ii) περιεκτικότητα του εδάφους σε διαλυτά και αδιάλυτα ορυκτά [εβαποριτικά άλατα όπως γύψος, θεναρδίτης, τρόνα, εψωμίτης, υδρομαγνησίτης] με χρήση Φασματοσκοπίας Περίθλασης Ακτίνων Χ [XRD], Ηλεκτρονικής Μικροσκοπίας Σάρωσης [SEM] και ηλεκτρονικής μικροανάλυσης, iii) περιεκτικότητα σε οργανικό υλικό και διαφορετικά ιζηματογενή κλάσματα με πιστοποιημένο εξοπλισμό.