No name
Στόχοι αυτής της δράσης είναι:
- Να καθοριστούν το επίπεδο ενημέρωσης, οι αξίες, οι προτάσεις και οι προσδοκίες των ενδιαφερομένων μερών σχετικά με τη διατήρηση και προστασία αφ' ενός του φυσικού περιβάλλοντος των περιοχών Natura 2000 στον χώρο του έργου, και αφ' ετέρου των οικοτόπων και ειδών στόχων.
- Να αναπτυχθεί μια αποτελεσματική στρατηγική επικοινωνίας και συμμετοχής.
Η δράση θα ξεκινήσει το πρώτο έτος του έργου και θα περιλαμβάνει μια σειρά από συνεντεύξεις και έρευνες στον Εθνικό Δρυμό Οίτης και στο Όρος Καλλίδρομο, σχεδιασμένες να παρέχουν μια ολοκληρωμένη προσέγγιση για τις απόψεις των ενδιαφερόμενων μερών. Για το σχεδιασμό θα βοηθήσει και η εμπειρία που αποκτήθηκε από το πρόγραμμα JUNICOAST (LIFE07NAT/ GR/000296), στο οποίο υλοποιήθηκαν παρόμοιες δράσεις.
Με την έναρξη του έργου θα πραγματοποιηθεί μια σειρά από ημι-δομημένες συνεντεύξεις με τους ιθύνοντες (Τοπική Αυτοδιοίκηση, Περιφερειακές Αρχές, εκπρόσωποι της τοπικής κοινότητας, τοπικοί γεωργικοί ή άλλοι συνεταιρισμοί, εκπρόσωποι των τοπικών εμπορικών ή βιομηχανικών επιχειρήσεων) . Οι συνεντεύξεις θα σχεδιαστούν ώστε να ξεκαθαρίσουν τα κοινωνικο-οικονομικά ζητήματα που αφορούν τους ενδιαφερόμενους φορείς για τη διατήρηση της βιοποικιλότητας στις περιοχές Natura 2000, η γνώμη τους και η αντίληψη των αξιών για τα θέματα αυτά, καθώς και το επίπεδο της ενημέρωσης και ευαισθητοποίησης. Θα ακολουθήσει η ενεργός συμμετοχή των ενδιαφερομένων μερών στη διαχείριση του έργου μέσω της Επιτροπής των Ενδιαφερομένων Μερών (δράση F.2).
Ταυτόχρονα, θα διεξαχθούν δύο έρευνες με ερωτηματολόγια σχεδιασμένα για να αξιολογηθεί η κοινή γνώμη σχετικά με τη διατήρηση, την προστασία και τη χρήση των περιοχών Natura 2000 και των οικοτόπων και ειδών στόχων του έργου. Τα ερωτηματολόγια θα ασχοληθούν ειδικά με τις απειλές από χρήστες της περιοχής, όπως η παράνομη απόρριψη σκουπιδιών, η καταπάτηση, κ.ά. Η πρώτη έρευνα θα περιλαμβάνει ένα τυχαίο δείγμα κατοίκων στις περιοχές, ή γύρω από αυτές, της Οίτης και του Καλλιδρόμου. Η δεύτερη έρευνα θα περιλαμβάνει επισκέπτες και άλλους χρήστες των περιοχών που συναντώνται οι οικότοποι στόχοι, και ως επί το πλείστον θα πραγματοποιηθεί στην περιοχή μελέτης. Παράλληλα θα προσεγγιστούν κυνηγετικοί, ορειβατικοί και ποδηλατικοί σύλλογοι, καθώς και σύλλογοι εκτός δρόμου οδήγησης ώστε να διανεμηθούν ερωτηματολόγια στα μέλη τους.
Η ανάλυση όλων των παραπάνω στοιχείων θα χρησιμοποιηθεί για την ανάπτυξη μιας στρατηγικής επικοινωνίας, και θα παρέχει κατευθυντήριες γραμμές για την εκστρατεία περιβαλλοντικής ευαισθητοποίησης και εκπαίδευσης (δράση E.1), για τα κέντρα πληροφόρησης επισκεπτών (δράση E.2) και υλικό για την ιστοσελίδα του έργου (δράση E.3). Επίσης, η δράση αυτή θα έχει ως στόχο να αναπτύξει τη στρατηγική συμμετοχής που θα εφαρμοστεί από τις δράσεις E.1, E.4, και F.2, και θα αποτελέσει χρήσιμο εργαλείο για τη μετά-LIFE διαχείριση οικοτόπων και ειδών (δράση F.4). Τέλος, τα αποτελέσματα αυτής της δράσης θα παρέχουν πληροφορίες και για τη δράση D.6.
beneficiary responsible for implementation:
Η δράση αυτή έχει ως στόχο να επιβεβαιώσει την παρουσία και να αξιολογήσει την κατάσταση του πληθυσμού της Καφέ Αρκούδας (Ursus arctos*), η οποία έχει εντοπισθεί αρκετές φορές στην περιοχή του Εθνικού Δρυμού Οίτης και μία φορά στην περιοχή του Καλλίδρομου τα τελευταία χρόνια. Επιπλέον, θα συλλεγούν πληροφορίες σχετικά με την κτηνοτροφία και τη μελισσοκομία στην περιοχή, και θα καταγραφούν και θα χαρτογραφηθούν τα άγρια καρποφόρα δέντρα.
Μετά από επεξεργασία των πληροφοριών, η μελέτη θα παράγει τις επιστημονικές και τεχνικές προδιαγραφές που απαιτούνται για τις κατάλληλες ενέργειες διαχείρισης (στο πλαίσιο της δράσης C.9) και τα πρωτοκόλλα παρακολούθησης (δράση D.5). Η μελέτη θα γίνει από έναν βιολόγο, ο οποίος θα επισκέπτεται την περιοχή μία φορά το μήνα, για ένα έτος. Εκτός από τα ευρήματα στο πεδίο (ίχνη, περιτώματα, παρουσία τριχών, γρατσουνιές στα δέντρα, κ.λπ.), θα διεξαχθούν συνεντεύξεις με ντόπιους κτηνοτρόφους, μελισσοκόμους, δασικούς υπάλληλους, υλοτόμους, κυνηγούς, καθώς και με άλλους χρήστες της περιοχής .
beneficiary responsible for implementation:
Η δράση αυτή θα υλοποιηθεί στην ΖΕΠ (Ζώνη Ειδικής Προστασίας) του δικτύου Natura 2000 με κωδικό GR2440007 "ΕΘΝΙΚΟΣ ΔΡΥΜΟΣ ΟΙΤΗΣ – ΚΟΙΛΑΔΑ ΑΣΩΠΟΥ". Η μελέτη αυτή έχει ως στόχο να αξιολογήσει την κατάσταση του πληθυσμού της Πετροπέρδικας, τριών ειδών δρυοκολάπτη (Μαύρος, Σταχτής και Λευκονώτης) και να επιβεβαιώσει την παρουσία του νυκτόβιου αρπακτικού Αιγωλιός καθώς και τη δυναμική του πληθυσμού του.
Επιπλέον, η μελέτη θα παράγει τις επιστημονικές και τεχνικές προδιαγραφές που απαιτούνται για τις κατάλληλες ενέργειες διαχείρισης (δράση C.8) και τα πρωτόκολλα παρακολούθησης (δράση D.4) Επίσης, θα συγκεντρωθούν στοιχεία για τις εφαρμοζόμενες δασοκομικές πρακτικές και τις επιπτώσεις τους στην ορνιθοπανίδα, τα οπία, μετά από επεξεργασία, θα χρησιμοποιηθούν ως εργαλείο υποστήριξης αποφάσεων για τη διαχείριση των δασών.
Η μελέτη θα εκπονηθεί από ορνιθολόγο, ο οποίος θα επισκέπτεται την περιοχή μία φορά το μήνα για χρονικό διάστημα 1,5 έτους, που καλύπτει 2 αναπαραγωγικές περιόδους. Κατά τη διάρκεια της περιόδου από τα μέσα Μαρτίου έως τα τέλη Μαΐου (όταν η δραστηριότητα είναι αυξημένη, λόγω ζευγαρώματος και αναπαραγωγής),οι επισκέψεις στην περιοχή μελέτης θα γίνονται κάθε 15 ημέρες. Τα δεδομένα θα συλλέγονται με τη μέθοδο των γραμμικών διαδρομών, με έμφαση στον ηχητικό εντοπισμό, καθώς η οπτική παρατήρηση δεν είναι πάντα εύκολη σε πυκνό δάσος. Επιβάλλονται και διανυκτερεύσεις στην περιοχή μελέτης διότι ο Αιγωλιος είναι αποκλειστικά νυκτόβιος.
Η μελέτη αναμένεται να ολοκληρωθεί κατά το δεύτερο έτος του έργου. Ωστόσο, αν τα πρώτα αποτελέσματα παρέχουν επαρκείς πληροφορίες για να σχεδιαστούν οι δράσεις διαχείρισης, η υλοποίηση αυτών των δράσεων μπορεί να ξεκινήσει νωρίτερα.
Σημείωση: Η δράση θα επιβεβαιώσει την παρουσία του Αιγωλιούκαι της Πετροπέρδικας στην περιοχή μελέτης. Τα είδη αυτά δεν αναφέρονται στο τμήμα “Πτηνά του Παραρτήματος I της οδηγίας 79/409.ΕΟΚ” του Τυποποιημένου Εντύπου Δεδομένων της περιοχής. Η ΕΕΠΦ θα αναλάβει την ευθύνη παροχής των απαραίτητων πληροφοριών για την ενημέρωση του Τυποποιημένου Εντύπου Δεδομένων της ΖΕΠ GR2440007 “ ΕΘΝΙΚΟΣ ΔΡΥΜΟΣ ΟΙΤΗΣ – ΚΟΙΛΑΔΑ ΑΣΩΠΟΥ
beneficiary responsible for implementation:
Η δράση αυτή αφορά στην εκπόνηση προδιαγραφών για την προστασία των οικότοπων προτεραιότητας από τις απειλές που έχουν προσδιοριστεί, εκτός από την επέκταση των δασών.
Οι προδιαγραφές θα διαμορφωθούν με βάση τα αποτελέσματα των δράσεων A.1, A.2, A.3, A.4, A.5, A.6, A.11, και A.12 στο τέλος του πρώτου έτους του έργου, και θα είναι εύκολα εφαρμόσιμες και τροποποιήσιμες. Θα περιλαμβάνουν:
- Το σκοπό, τη λογική, και το επιθυμητό αποτέλεσμα της κάθε δράσης διαχείρισης.
- Τεχνική περιγραφή των δράσεων διαχείρισης και ολοκληρωμένες κατευθυντήριες γραμμές για την εφαρμογή και την αξιολόγησή τους.
- Τους ανθρωπογενείς και φυσικούς παράγοντες που ενδέχεται να επηρεάσουν τα αποτελέσματα των δράσεων διαχείρισης.
- Δείκτες για την παρακολούθηση της επιτυχίας των δράσεων για την προστασία των ενδιαιτημάτων.
- Τις απαιτήσεις για την μετά-LIFE συνέχιση της προστασίας.
Η δράση περιλαμβάνει τη σύνταξη προδιαγραφών για τις ακόλουθες δράσεις διαχείρισης:
- Περίφραξη των εποχικών λιμνίων (3170*) (δράση C.1).
- Έλεγχο των οδών πρόσβασης (δασικώνδρομων) στα εποχικά λιμνία (3170*) και τα ορεινά λιβάδια (6210*, 6230*) (δράση C.1).
- Διαχείριση των μονοπατιών που οδηγούν στους οικότοπους 3170* και 6230* (δράση C.1).
- Διαχείριση επισκεπτών, συμπεριλαμβανομένης της δημιουργίας κάμπινγκ, χώρων στάθμευσης, και τοποθέτησης πινακίδων ενημέρωσης (δράσεις C.1, E.1).
- Υποδομές για την πρυροπροστασία των δασών Pinus nigra (9530*) και Juniperus foetidissima (9560*) (δράση C.6).
- Προδιαγραφές για τον έλεγχο της διάβρωσης στα εποχικά λιμνία (3170*): (δράση C.4).
- Προδιαγραφές για την αποκατάσταση της υδρολογικής κατάστασης στα εποχικά λιμνία (3170*) (δράση C.4).
beneficiary responsible for implementation:
Η δράση αυτή περιλαμβάνει μελέτη της σύνθεσης και δομής των δασών Juniperus foetidissima (9560*) και του πληθυσμού του Juniperus foetidissima, που είναι το χαρακτηριστικό (διαγνωστικό και κυρίαρχο) είδος του τύπου οικότοπου 9560*. Τα αποτελέσματα θα χρησιμοποιηθούν στο σχεδιασμό των προδιαγραφών για την αποκατάσταση των δασών Juniperus foetidissima στον Εθνικό Δρυμό Οίτης (δράση C.5).
Η σύνθεση και η δομή του πληθυσμού του Juniperus foetidissima θα μελετηθεί εντός της περιοχής Natura 2000 GR2440004 της Οίτης. Θα χαρτογραφηθεί η κατανομή του Juniperus foetidissima , συμπεριλαμβανομένων των δέντρων στο ενδιαίτημα 9560* καθώς και των απομονωμένων συστάδων που δεν συνιστούν διακριτές μονάδες του οικότοπου 9560*. Σε κάθε θέση θα καταγραφούν το γεωλογικό υπόστρωμα, η έκθεση και η κλίση, καθώς και ο τύπος της βλάστησης. Το μέγεθος του πληθυσμού και η ηλικιακή δομή θα υπολογιστούν είτε με απευθείας μέτρηση είτε με εκτίμηση πυκνότητας του πληθυσμού, ανάλογα με την εφαρμοσιμότητα της κάθε μεθόδου (με βάση τη διασπορά των ατομων και την αδρή εκτίμηση του πληθυσμού). Τα άτομα του δείγματος θα ταξινομηθούν σύμφωνα με την τάξη μεγέθους (ύψος και διάμετρος στο ύψος της κόμης). Η σύνθεση των φύλων (δίοικο αρσενικό, δίοικο θηλυκό, και μόνοικο) και η αναπαραγωγική δυανική (σπόροι ανά αναπαραγωγικό άτομο) θα υπολογιστούν με τυχαία δειγματοληψία 50-100 ατόμων εντός του οικοτόπου 9560* και 50-100 ατόμων σε απομονωμένες συστάδες. Η πυκνότητα σπορόφυτων και δενδρυλλίων θα εκτιμηθεί κατά μήκος διατομών εντός του οικοτόπου 9560 * (η μεθοδολογία της χάραξης διατομών θα εξαρτηθεί από τις παρατηρήσεις πεδίου).
Τα αποτελέσματα θα παρέχουν μια εκτίμηση της κατάστασης, των αναγκών διαχείρισης και της δυνατότητας αναγέννησης του Juniperus foetidissima στον Εθνικό Δρυμό Οίτης. Η χλωριδική σύνθεση και η δομή των δασών Juniperus foetidissima θα μελετηθούν στις 5 περιοχές που έχουν οριστεί στον Εθνικό Δρυμό Οίτης, αλλά και με ανασκόπηση της σχετικής βιβλιογραφίας.
Η σύνταξη των προδιαγραφών για την αποκατάσταση (δράση C.5) θα περιλαμβάνει:
- Μελέτη σκοπιμότητας και κατευθυντήριες γραμμές για την αποκατάσταση του οικοτόπου 9560*, με βάση τα αποτελέσματα σχετικά με τη δυνατότητα αναγέννησης και τη χλωριδική σύνθεση και δομή του οικοτόπου (π.χ. προστασία των δενδρυλλίων και σποροφύτων, ενίσχυση του πληθυσμού θηλυκών και δίοικων φυτών, επανεισαγωγή άλλων χαρακτηριστικών ειδών του οικοτόπου, κ,λπ.).
- Επιλογή και οριοθέτηση των περιοχών αποκατάστασης για την επανεισαγωγή των δασών Juniperus foetidissima, λαμβάνοντας υπόψη τα αποτελέσματα της χαρτογράφησης της διασποράς και τις οικολογικές προτιμήσεις του Juniperus foetidissima, καθώς και το ιδιοκτησιακό καθεστώς των προτεινόμενων θέσεων για αποκατάσταση.
- Οδηγίες και προδιαγραφές για την εγκατάσταση νέων ατόμων του Juniperus foetidissima.
- Τεχνικές λεπτομέρειες για τη φύτευση.
beneficiary responsible for implementation:
Σκοπός της δράσης είναι να καταγράψει και να μελετήσει την παρούσα κατάσταση των δασικών ανοιγμάτων στα οποία απαντώνται τα εποχικά λιμνία (3170*) και τα ορεινά λιβάδια (6210*, 6230*) στον Εθνικό Δρυμό Οίτης και στο Όρος Καλλίδρομο. Περιλαμβάνει μελέτη της διαδικασίας της δασικής επέκτασης σε αυτά τα ανοίγματα, της τρέχουσας χρήσης από ζώα για βόσκηση και της βοσκοϊκανότητας των εποχικών λιμνίων και τα ορεινών λιβαδιών.
Η φυτοκάλυψη θα μετρηθεί κατά μήκος των δειγματοληπτικών διατομών που θα έχουν καθορισεί από τις δράσεις A.3 και A.5 με τη μέθοδο των σημείων, δηλαδή μετακινώντας μία μεταλλική καρφία κατά μήκος της γραμμής και λαμβάνοντας μετρήσεις (hits) κάθε 20-50 cm.Θα καταγρφούν τουλάχιστον 100 σημεία σε κάθε οικότοπο. Επιπλέον, η παραγωγή βιομάζας θα μετρηθεί με τη μέθοδο της συγκομιδής. Συγκεκριμένα, μεταλλικά δειγματοληπτικά τετράφωνα διστάσεων 50x50 cm θα τοποθετηθούν τυχαία κατά μήκος των διατομών και η βιομάζα στο εσωτερικό τους θα κοπεί με ψαλίδια χειρός στα 5 εκατοστά πάνω από το έδαφος. Το υλικό θα τοποθετηθεί σε χάρτινες σακούλες και θα μεταφερθεί στο εργαστήριο για προσδιορισμό με ξηρή ζύγιση. Με βάση την υπάρχουσα μεταβλητότητα, θα πρέπει να μελετηθούν 10-20 δειγματοληπτικές επιφάνειες από κάθε οικότοπο. Τα δεδομένα κάλυψης και βιομάζας, μαζί με τη χλωριδική σύνθεση, θα χρησιμοποιηθούν για τον προσδιορισμό της κατάστασης των λιβαδιών και των εποχικών υγροτόπων, δηλαδή την τρέχουσα παραγωγικότητα τους για τα ζώα σε σχέση με τις δυνατότητές τους. Ειδικότερα, τα δεδομένα παραγωγής βοσκήσιμης ύλης, θα χρησιμοποιηθούν για να καθοριστεί η βοσκοϊικανότητα στα λιβάδια.
Η τρέχουσα χρήση της περιοχής από κτηνοτρόφους θα προσδιοριστεί με την καταγραφή των ζώων που βοσκούν στους δύο οικοτόπους. Αυτό θα γίνειμε συνεντεύξεις των αγροτών που φέρνουν τα ζώα τους στην περιοχή, και με καταγραφή του αριθμού και του είδους των ζώων, της βόσκησης ανά εποχή, και του συστήματος βόσκησης. Επιπροσθέτως, θα συλλεγούν πληροφορίες αναδρομικά, με βάση τα στατιστικά στοιχεία από τα χωριά, έτσι ώστε να προσδιοριστεί η πίεση από ζώα για τα τελευταία 20-30 χρόνια. Τέλος, θα εκτιμηθεί ο βαθμός χρήσης των οικοτόπων από τα ζώα, με βάση τα δεδομένα που θα συλλεγούν και τις απόψεις των ειδικών.
Η επίδραση της τρέχουσας κατάστασης βόσκησης στα προσωρινλα λιμνία και τα ορεινά λιβάδια θα προσδιοριστεί από τα ανωτέρω στοιχεία, σε συνδυασμό με τα αποτελέσματα των δράσεων δράσης A.3, A.4, και A.5. Επιπροσθέτως, θα προσδιοριστεί η διαδικασία επέκτασης του ελατοδάσους στον Εθνικό Δρυμό Οιτης και στο Όρος Καλλίδρομο με σύγκριση μίας σειράς παλαιότερων έχγρωμων αεροφωτογραφιών (δημιουργία ορθο-μωσαϊκού από αεροφωτογραφίες που ελήφθησαν σε πολλές περιόδους, από τη δεκαετία του 1950 μέχρι πρόσφατα) και δορυφορικών εικόνων υψηλής χωρικής και φασματικής ανάλυσης (που χρησιμοποιήθηκαν στη δράση A.1) . Τα αποτελέσματα αυτής της μελέτης θα αναλυθούν και θα χρησιμοποιηθούν για το σχεδιασμό προδιαγραφών για το καθεστώς βόσκησης και για τον καθαρισμό ξυλώδους βλάστησης που πρέπει να εφαρμοστούν στη δράση C.3. Για τις προδιαγραφές θα πρέπει να συνυπολογιστούν και τα αποτελέσματα της δράσης A.11.
beneficiary responsible for implementation:
Η δράση αφορά στην εκπόνηση μιας μελέτης της χλωριδικής σύνθεσης και δομής των λειβαδιών στον Εθνικό Δρυμό Οίτης και στο Όρος Καλλίδρομο, προκειμένου να καθοριστεί η κατάσταση αναφοράς (αρχική κατάσταση) των οικοτόπων και η σχέση τους με περιβαλλοντικούς παράγοντες.
Η χλωριδική σύνθεση και δομή θα μελετηθούν σε διατομές μέσα σε συγκεκριμένα πολύγωνα που θα οριστούν στον οικότοπο, έτσι ώστε να καλύπτονται τόσο η διακύμανση των διαφόρων φάσεων και οικολογικών συνθηκών του οικοτόπου, όσο και οι ζώνες μετάβασης σε άλλα ενδιαιτήματα (π.χ. δάση Abies, εποχικά λιμνία, χέρσα εδάφη). Εκτιμάται ότι θα γινουν περίπου 5-10 δειγματοληπτικές διατομές στον εθνικό Δρυμό Οίτης (20–30 % των χαρτογραφημένων πολυγώνων του οικοτόπου) και λιγότερες ή ίσες στο Όρος Καλλίδρομο (όπου το ενδιαίτημα δεν έχει χαρτογραφηθεί, άρα και ο αριθμός δεν μπορεί να εκτιμηθεί με ακρίβεια).
Η ολική φυτοκάλυψη και η κάλυψη ανά στρώμα φυτών, καθώς και η αφθονία κάλυψης όλων των φυτικών ειδών θα καταγραφούν σε τετράγωνα 10x10, κατά μήκος των διατομών, στα τέλη Ιουνίου ή Ιουλίου του πρώτου έτους του έργου. Το υψόμετρο, η έκθεση, η κλίση, και το γεωλογικό υπόστρωμα θα καταγράφονται σε κάθε επιφάνεια. Θα δημιουργηθούν προφίλ του εδάφους σε επιλεγμένες τοποθεσίες και θα καταγραφεί ποικιλία παραμέτρων όπως η ποσότητα του περιεχόμενου στο έδαφος νερού, η ηλεκτρική αγωγιμότητα, το ποσοστό CaCO3, τα οργανικά υλικά (Cox), το πυρίτιο (FeS2), η ηλεκτρική αγωγιμότητα (EC), η ικανότητα ανταλλαγής κατιόντων (CEC), τα ανταλλάξιμα Ca, Mg, K, Na, Fe, H, Fe, Al, P, και ο ολικός P και N, C/N, C/P) .
Σημείωση: Τα αποτελέσματα αυτής της δράσης θα πιστοποιήσουν την παρουσία του οικοτόπου 6210* στο Όρος Καλλίδρομο. Αυτός ο τύπος οικοτόπου, παρότι περιγράφεται στην ενότητα “Άλλα Χαρακτηριστικά της Τοποθεσίας” του Τυποποιημένου Εντύπου Δεδομένων (SDF) της περιοχής, δεν περιλαμβάνεται στην «Ενότητα Οικολογικής Πληροφορίας”. Επιπλέον, έχει υπάρξει μια πρόσφατη διαφωνία μεταξύ επιστημόνων σχετικά με την παρουσία του οικοτόπου αυτού στην Ελλάδα. Ο ΕΛΓΟ-ΔΗΜΗΤΡΑ θα αναλάβει την ευθύνη της παροχής των πληροφοριών για την αναγκαία επικαιροποίηση του επίσημου τυποποιημένου εντύπου δεδομένων της τοποθεσίας Natura 2000 GR2440006 “ΟΡΟΣ ΚΑΛΛΙΔΡΟΜΟ”.
beneficiary responsible for implementation:
Η δράση αυτή αφορά στη διετή μελέτη του πληθυσμού της Veronica oetaea* στα εποχικά λιμνία στις περιοχές Λειβαδιές και Γρεβενό του όρους Οίτη προκειμένου να εκτιμηθεί η βασική κατάσταση αναφοράς (αρχική κατάσταση) του φυτού.
Η φαινολογία του φυτού θα καταγραφεί με διμηνιαίες παρατηρήσεις. Το μέγεθος του πληθυσμού θα εκτιμηθεί με τη χρήση μόνιμου πλέγματος (grid) 25x25 cm ή 50x50 cm με άμεση καταμέτρηση όλων των ατόμων σε όλες τις δειγματοληπτικές επιφάνειες (quadrats) κατά την κορύφωση της περιόδου άνθησης (μέσα Μαΐου με μέσα Ιουνίου ανάλογα με τις μετεωρολογικές συνθήκες). Η χωρική κατανομή του είδους στα λιμνία θα συνδυαστεί με τα υδρογεωλογικά δεδομένα ώστε να προσδιοριστούν οι ειδικές οικολογικές απαιτήσεις του φυτού.
Η επιβίωση των αρτιβλάστων θα εκτιμηθεί με παρακολούθησή τους σε πλέγματα 10x10 cm εντός του μεγαλύτερου μόνιμου πλέγματος. Η σχετική αναπαραγωγική επιτυχία και η βροχή σπόρων θα εκτιμηθούν με σήμανση και παρακολούθηση συγκεκριμένων ατόμων από την έναρξη της ανθοφορίας έως το τέλος της καρποφορίας. Η εναπόθεση σπόρων στο έδαφος θα μελετηθεί με δειγματοληπτική γεώτρηση και λήψη πυρήνα διαμέτρου 2 cm σε βάθος 5 cm. Τα δείγματα θα περαστούν από κόσκινα με κατάλληλη διάμετρο πόρων και θα γίνει άμεση καταμέτρηση των σπόρων της Veronica oetaea*. Το ποσοστό των βιώσιμων σπόρων θα προσδιοριστεί μέσω εργαστηριακών πειραμάτων φύτρωσης.
beneficiary responsible for implementation:
Αυτή η δράση αφορά το βιοτικό τμήμα των οικοσυστημάτων των Μεσογειακών εποχικών λιμνίων των δύο βουνών. Περιλαμβάνει μία βασική μελέτη που θα προσδιορίσει την κατάσταση αναφοράς των βιοκοινοτήτων (φυτά, αμφίβια και ασπόνδυλα) καθώς και μια μελέτη παρακολούθησης κατά τη διάρκεια του δεύτερου έτους του έργου, η οποία, σε συνδυασμό με τα δεδομένα της υδρογεωλογικής μελέτης (δράση A.2), θα αξιολογήσει το εύρος και τη συχνότητα των φυσικών διακυμάνσεων στους ζώντες οργανισμούς.
Φυτά: Θα μελετηθούν η δομή της βλάστησης και η χλωριδική σύνθεση μέσω 1–3 διατομών, οριοθετημένων έτσι ώστε να καλύπτουν τη χωρική διαδοχή των κοινοτήτων κάθε λιμνίου, ανάλογα με την έκταση, τη βαθυμετρία και τη διάρκεια της κατάκλυσής του. Η αφθονία-κάλυψη όλων των ειδών χλωρίδας θα καταγραφεί εντός τετραγώνων (quadrats) τοποθετημένων κατά μήκος των διατομών. Στα εποχικά λιμνία παρατηρείται επίσης μία εποχιακή διαδοχή των φυτικών κοινοτήτων που ακολουθεί τις μεταβολές της στάθμης του νερού κατά τη μετάβαση από την υγρή στην ξηρή φάση, γι’ αυτό η δειγματοληψία θα λάβει χώρα 2-4 φορές ετησίως, ανάλογα με τα υδρολογικά χαρακτηριστικά κάθε λιμνίου. Επιπροσθέτως, θα καταγραφεί η φαινολογία (φύτρωση, αύξηση, ανθοφορία, καρποφορία, διασπορά) των χαρακτηριστικών φυτών (π.χ., Myosurus minimus, Ranunculus lateriflorus, Corrigiola littoralis) με μηνιαίες ή διμηνιαίες παρατηρήσεις και θα σχεδιαστούν φαινολογικά διαγράμματα. Η φαινολογία του φυτού προτεραιότητας Veronica oetaea* θα μελετηθεί λεπτομερώς στη δράση A.4. Τα αποτελέσματα, σε συνδυασμό με τα υδρογεωλογικά δεδομένα της μελέτης (δράση A.2), θα χρησιμοποιηθούν ώστε να περιγραφεί η ζώνωση και η διαδοχή της βλάστησης σε κάθε λιμνίο, να προσδιοριστούν τα χαρακτηριστικά είδη και τα είδη-κλειδιά των διαφόρων φυτοκοινοτήτων και να καθοριστεί η σχέση τους με τους αβιοτικούς παράγοντες και τις εποχιακές και διαχρονικές μεταβολές τους.
Αμφίβια: Τα αμφίβια που έχουν εντοπισθεί στα εποχικά λιμνία των ορέων Οίτη και Καλλίδρομο είναι το είδος του Παραρτήματος II της Οδηγίας 92/43/EOK Bombina variegata και δύο είδη που προστατεύονται από τη Σύμβαση της Βέρνης: Ichtyosaura (Triturus) alpestris και Bufo viridis. Η καταγραφή τους θα περιλαμβάνει δειγματοληψία προνυμφών με κατάλληλο δίχτυ κατά τη διάρκεια μιας προκαθορισμένης περιόδου σε όλα τα πιθανά μικροενδιαιτήματα, εξέταση των αυγών, παγίδευση ενηλίκων και ανίχνευση των τόπων αναπαραγωγής μέσω ταυτοποίησης των καλεσμάτων αναπαραγωγής. Οι έρευνες θα λαμβάνουν χώρα μηνιαίως από την άνοιξη μέχρι το φθινόπωρο.
Ασπόνδυλα: Η πανίδα των ασπόνδυλων των εποχικών λιμνίων των ορέων Οίτη και Καλλίδρομο είναι άγνωστη. Τα ασπόνδυλα του γλυκού νερού που αναμένεται να εντοπισθούν στα εποχικά λιμνία ανήκουν κυρίως στους γεωσκώληκες (Phylum Platyhelminthes), τις ασκαρίδες (Phylum Nematoda), τα τροχόζωα (Phylum Rotifera), τις βδέλλες και τους ολιγόχαιτους του γλυκού νερού (Phylum Annelida), τα σαλιγκάρια και τα μύδια (Phylum Mollusca), τα καρκινοειδή (Subphylum Crustacea) και τα έντομα (Subphylum Hexapoda). Οι απογραφές πληθυσμού θα πραγματοποιηθούν σε τετράγωνα (quadrats) δειγματοληψίας με τη χρήση διχτυών και χειροσυλλογή. Τα ιπτάμενα ενήλικα έντομα του γλυκού νερού θα μελετηθούν με τη χρήση διατομών. Όλες οι έρευνες θα λάβουν χώρα από την άνοιξη μέχρι το φθινόπωρο.
Τα αποτελέσματα και για τις τρεις ομάδες οργανισμών, τα φυτά, τα αμφίβια και τα ασπόνδυλα θα αναλυθούν και θα αναγνωρισθούν πιθανές αλληλεπιδράσεις.
beneficiary responsible for implementation:
Τα μεσογειακά εποχικά λιμνία είναι, εξ ορισμού, υδροβιότοποι που παρουσιάζουν μία εποχιακή υδρολογική περίοδο. Οι οικοσυστημικές λειτουργίες και, συνεπώς, οι οργανισμοί που διαβιούν σε αυτάεξαρτώνται ισχυρά από το υδρολογικό καθεστώς. Τα χαρακτηριστικά είδη χλωρίδας και πανίδας είναι εξαιρετικά εξειδικευμένα και ευάλωτα στις μεταβολές της υδρολογίας. Για την εκπόνηση μιας ποσοτικής εκτίμησης των υδρολογικών λειτουργιών και την ταυτοποίηση των πιθανών άμεσων ή έμμεσων τροποποιήσεων απαιτείται συνεχής παρακολούθηση των συνιστωσών του κύκλου του νερού και των επιδράσεων τους στις εποχιακές και διαχρονικές μεταβολές της στάθμης του νερού του λιμνίου. Επιπροσθέτως, τα βιολογικά φαινόμενα των λιμνίων εξαρτώνται ισχυρά από την υδρική κατάσταση και τη γεωχημεία του ιζήματος, τη χημεία του νερού και τις αλληλεπιδράσεις τους. Επίσης, ελέγχονται από τους κύκλους πλημμύρας/ξηρασίας μέσω πιθανών οξειδοαναγωγικών αλλαγών στο έδαφος.
Η Δράση A.2 συνίσταται σε μία ενδελεχή μελέτη των γεωλογικών και υδρογεωλογικών χαρακτηριστικών των εποχικών λιμνίων στο όρος Οίτη (Λειβαδιές, Γρεβενό, Λούκα και βόρεια της Τράπεζας) και στο όρος Καλλίδρομο (Νευρόπολη, ανατολικά της Νευρόπολης και Σουβάλα) προκειμένου να περιγραφεί η επιφανειακή μικρο-γεωμορφολογία, η υπόγεια γεωλογική σύνθεση, οι υδρολογικές συνθήκες και η γεωχημεία των λιμνίων. Θα διερευνηθούν οι συνιστώσες του κύκλου νερού των λιμνίων (η γεωλογία και γεωμορφολογία της περιοχής λεκάνης απορροής, η βροχόπτωση και η εξατμισοδιαπνοή, οι σχέσεις με τα υπόγεια νερά). θα περιγραφούν οι αλληλεπιδράσεις του κύκλου νερού με το τοπίο και τη γεωλογική βάση, θα προσδιοριστούν οι περιοχές διάβρωσης και απόθεσης στη λεκάνη απορροής και θα ποσοτικοποιηθούν οι διαχρονικές μεταβολές.
Κατά τη διάρκεια του πρώτου έτους του προγράμματος, θα εκπονηθεί μια πλήρης βασική μελέτη (σημεία 1 έως 6 παρακάτω). Θα ακολουθήσει παρακολούθηση του υδρολογικού κύκλου στο δεύτερο έτος (σημεία b έως d παρακάτω) και, αν αποδειχθεί από τις τοπικές συνθήκες ότι είναι πρωτεύουσας σημασίας, παρακολούθηση της ποιότητας νερού και ιζήματος (σημεία 5 και 6 παρακάτω). Η μελέτη θα περιλαμβάνει:
- Τα γεωλογικά και γεωμορφολογικά χαρακτηριστικά της λεκάνης απορροής των λιμνίων, συμπεριλαμβανομένων της ορυκτολογίας και της γεωχημείας του βραχώδους υποστρώματος, των ιζημάτων του πυθμένα και των αποθέσεων ανθήσεων [εβαπορίτες], που σχηματίζονται κυρίως στις όχθες των λιμνίων σε ξηρές περιόδους. Τα υπάρχοντα δεδομένα, π.χ. γεωλογικοί και εδαφολογικοί χάρτες, θα συλλεχθούν και θα συμπληρωθούν με παρατηρήσεις και μετρήσεις πεδίου με τη βοήθεια τηλεπισκοπικών μεθόδων ερμηνείας δεδομένων.
- Γεωφυσικές έρευνες με τομογραφία ηλεκτρικής αντίστασης. Μέσω αυτής της διαδικασίας θα ταυτοποιηθούν και θα προσδιοριστούν οι γεωλογικές και υδρογεωλογικές συνθήκες (γεωφυσική στρωματογραφία, υπο-επιφανειακό ανάγλυφο, ταυτοποίηση του υδρογεωλογικού καθεστώτος κλπ.).
- Βαθυμετρία των λεκανών και τοπογραφία των γύρω περιοχών αξιοποιώντας τελευταίας τεχνολογίας τοπογραφικό εξοπλισμό (DGPS και Κινηματική Πραγματικού Χρόνου Real Time Kinematics) και μέτρηση της στάθμης των επιφανειακών υδάτων.
- Κλιματολογικά δεδομένα, που θα περιλαμβάνουν τόσο ιστορικά όσο και πρόσφατα δεδομένα από τα πλησιέστερα δίκτυα παρατήρησης και σύγχρονα δεδομένα που θα συλλέγονται από μετεωρολογικούς σταθμούς εγκατεστημένους στην περιοχή καθ’ όλη τη διάρκεια του προγράμματος. Δύο αυτόματοι μετεωρολογικοί σταθμοί θα εγκατασταθούν σε πύργους ύψους τριών μέτρων, ένας σε κάθε όρος στην πιο κατάλληλη τοποθεσία με γνώμονα την αξιοπιστία των μετρήσεων. Οι σταθμοί θα διαθέτουν βροχόμετρο, θερμόμετρο, υγρόμετρο, ανεμόμετρο, ηλιογράφο και βαρόμετρο, που θα τροφοδοτούνται ενεργειακά από ηλιακά πάνελ και θα καταγράφουν συνεχείς μετρήσεις σε μια συσκευή καταγραφής δεδομένων (data logger).
- Εκτιμήσεις ποιότητας του νερού που θα περιλαμβάνουν δειγματοληψίες για: α) θρεπτικά συστατικά (ολικός φώσφορος, ολικός διαλυμένος φώσφορος, άλατα φωσφόρου, ολικό άζωτο, ολικό διαλυμένο άζωτο, νιτρικά, νιτρώδη και αμμωνία) που θα αναλύονται με χρωματογραφικές μεθόδους, β) χημική ταυτοποίηση με μετρήσεις των ιόντων των κύριων στοιχείων με Φασματοσκοπία Ατομικής Απορρόφησης [AAS], [μαγνήσιο, ασβέστιο, νάτριο, διττανθρακικά, θειικά], αλλά και μετρήσεις περιεκτικότητας σε ιχνοστοιχεία με χρήση Φασματοσκοπίας Ατομικής Απορρόφησης με Φούρνο Γραφίτη [GFAAS] και Φασματοσκοπία Μάζας Επαγωγικά Συζευγμένου Πλάσματος [ICP-MS] [αρσενικό, χρώμιο, βόριο, νικέλιο, στρόντιο, μόλυβδος, ψευδάργυρος, χαλκός, σίδηρος], γ) επί τόπου μετρήσεις των φυσικών παραμέτρων που περιλαμβάνουν pH, Eh, ηλεκτρική αγωγιμότητα, θερμοκρασία, Ολικά Διαλυμένα Άλατα [TDS], Διαλυμένο Οξυγόνο με ειδικό εξοπλισμό, δ) μετρήσεις βιογεωχημικών παραμέτρων που περιλαμβάνουν Χημικά Aπαιτούμενο Oξυγόνο [COD], Bιοχημικά Απαιτούμενο Οξυγόνο [BOD], Ολικό Οργανικό Άνθρακα [TOC] σε ξηρές και υγρές περιόδους. Η συχνότητα δειγματοληψίας εξαρτάται από τις περιόδους πλημμυρών.
- Εκτίμηση εδαφικών ιζημάτων που περιλαμβάνει: i) καταγραφή των ρυθμών καθίζησης και επαναιώρησης, του περιεχομένου σιδήρου, πυριτίου, αργιλίου, φωσφόρου, νατρίου, καλίου σε επιφανειακά ιζήματα και αιωρούμενα σωματίδια, με χρήση Φασματοσκοπίας Φθορισμού Ακτίνων Χ [XRF] ii) περιεκτικότητα του εδάφους σε διαλυτά και αδιάλυτα ορυκτά [εβαποριτικά άλατα όπως γύψος, θεναρδίτης, τρόνα, εψωμίτης, υδρομαγνησίτης] με χρήση Φασματοσκοπίας Περίθλασης Ακτίνων Χ [XRD], Ηλεκτρονικής Μικροσκοπίας Σάρωσης [SEM] και ηλεκτρονικής μικροανάλυσης, iii) περιεκτικότητα σε οργανικό υλικό και διαφορετικά ιζηματογενή κλάσματα με πιστοποιημένο εξοπλισμό.
beneficiary responsible for implementation:
Σελίδες
news
event
Σελίδες
Παραδοτέα
Σελίδες
| Με τη συμβολή του χρηματοδοτικού μηχανισμού LIFE της Ευρωπαϊκής Ένωσης. | ||
| Συντονιστής Δικαιούχος | Συμπράττοντες Δικαιούχοι | Συγχρηματοδότες |
 |
 |
 |
 |
 |
  |
| Υποστηρικτές | Δωρεές/Δωρητές | |
   |
 |